Geluk¹

Echte vreugde en echt geluk zijn waardevol.

Maar vreugde en geluk zijn onbereikbaar als we er niet in slagen om voort te bestaan.

En proberen voort te bestaan in een chaotische,2 oneerlijke en over het geheel genomen nogal immorele3 samenleving, is moeilijk.

Iedereen probeert, individueel of als groep, met zoveel mogelijk plezier en zo min mogelijk narigheid door het leven te gaan.

Maar ons eigen voortbestaan kan worden bedreigd door slecht gedrag van anderen om ons heen.

Ons eigen geluk kan omslaan in verdriet en ellende door de oneerlijkheid of het wangedrag van anderen.

Je kunt je vast wel momenten voor de geest halen waarin zoiets ook werkelijk is gebeurd. Als ons dergelijke dingen overkomen, vermindert dat onze voortbestaanskansen en verstoort dat ons geluk.

Je bent belangrijk voor andere mensen. Er wordt naar je geluisterd. Je kunt invloed uitoefenen op anderen.

Of de mensen die je persoonlijk kent al of niet gelukkig zijn, is voor jou een belangrijk punt.

Met behulp van dit boek kun je hen zonder al te veel moeite helpen zich te handhaven en een gelukkiger leven te leiden.

Hoewel niemand kan garanderen dat een ander gelukkig zal worden, kunnen de kansen van anderen om voort te bestaan en een gelukkig leven te leiden, wel worden vergroot. En wanneer hun kansen groter worden, zijn ook jouw kansen groter.

Het ligt in jouw vermogen
anderen de weg te wijzen naar een
minder gevaarlijk en gelukkiger leven.

    1. geluk: een toestand of staat van welzijn, tevredenheid, plezier; een vreugdevol, opgewekt, onbezorgd bestaan; je reactie als je prettige dingen overkomen.
    1. chaotisch: iets wat de eigenschap of aard heeft van totale wanorde of verwarring.
  1. immorele: niet moreel; niet volgens goede gedragsregels; onjuist handelend; geen idee hebbend van juist gedrag.

1.) Zorg goed voor jezelf

1-1. ZORG ERVOOR DAT JE DE JUISTE BEHANDELING EN VERZORGING KRIJGT ALS JE ZIEK BENT.

Als iemand ziek is, denkt hij er niet altijd aan, zelfs niet als hij een besmettelijke ziekte heeft, bij anderen uit de buurt te blijven of ervoor te zorgen dat hij een goede behandeling krijgt. Zoals je begrijpt, loop je dan zelf ook risico. Dring er daarom op aan dat iemand die ziek is, passende voorzorgsmaatregelen neemt en voor de juiste behandeling zorgt.

1-2. HOUD JE LICHAAM SCHOON.

Mensen die niet regelmatig een douche nemen of hun handen wassen, kunnen ziektekiemen bij zich dragen. Dat brengt voor jou risico met zich mee. Het is jouw goed recht erop aan te dringen dat mensen hun lichaam en hun handen schoon houden. Het is onvermijdelijk dat iemand vuil wordt van werken of sporten. Maak hem erop attent dat hij zich na afloop weer even op moet knappen.

1-3. ZORG VOOR HET BEHOUD VAN JE GEBIT.

Men zegt dat iemand geen problemen met zijn gebit krijgt zolang hij maar na elke maaltijd zijn tanden poetst. Tanden poetsen of kauwgom kauwen na elke maaltijd geeft een goede bescherming tegen mondziekten en slechte adem. Raad anderen aan hun gebit te verzorgen.

1-4. EET GEZOND.

Mensen met slechte eetgewoonten zijn voor jou en voor zichzelf van weinig nut. Ze hebben gewoonlijk weinig energie. Soms zijn ze slecht gehumeurd. Ze worden ook sneller ziek. Je hoeft heus niet allerlei vreemde diëten te volgen om gezond te eten, maar het is wel nodig ervoor te zorgen dat je maaltijden in de regel goede voedingsstoffen bevatten.

1-5. ZORG VOOR VOLDOENDE RUST.

Het komt in het leven vaak voor dat iemand moet doorwerken, zodat hij niet op tijd naar bed kan gaan. Maar hij kan anderen tot last worden als hij er dan niet voor zorgt dat hij gemiddeld genomen toch voldoende rust krijgt. Vermoeide mensen zijn niet alert. Ze kunnen fouten maken of ongelukken krijgen. Net als we ze nodig hebben, laten ze ons met al het werk zitten. Ze vormen een risico voor anderen. Dring erop aan dat mensen voldoende rust nemen als ze daar zelf niet voor zorgen.

2.) Wees gematigd¹

 

2-1. GEBRUIK GEEN DRUGS.

Mensen die drugs gebruiken, verliezen het zicht op de werkelijkheid. Ze zijn er niet echt bij met hun hoofd. Ze kunnen anderen ernstig in gevaar brengen, of dat nu op de snelweg is, bij een toevallige ontmoeting of in de huiselijke omgeving. Ten onrechte denken ze dat “ze zich prettiger voelen” of “beter functioneren” of “alleen maar gelukkig kunnen zijn” als ze drugs gebruiken. Dat is gewoon nog meer zelfbedrog. Vroeg of laat zullen de drugs hen lichamelijk kapotmaken. Overtuig anderen ervan dat ze geen drugs moeten gebruiken. Als ze al wel drugs gebruiken, moedig hen dan aan hulp te zoeken om ervan af te komen.

2-2. DRINK NIET TE VEEL ALCOHOL.

Mensen die alcohol gebruiken, zijn niet alert. Hun reactievermogen gaat erdoor achteruit, ook al denken ze zelf juist dat ze er alerter van worden. Als medicijn heeft alcohol nog wel een bepaalde waarde, maar dat wordt soms zwaar overschat. Laat je nooit in een auto of vliegtuig vervoeren door iemand die heeft gedronken. Alcohol kan op meer dan één manier levens kosten. Een klein beetje drank kan al grote gevolgen hebben; voorkom dat een teveel aan drank dood en ellende veroorzaakt. Weerhoud mensen ervan te veel alcohol te drinken.

Als je je aan bovenstaande punten houdt,
ben je lichamelijk beter in staat
van het leven te genieten.

  1. gematigd: niet tot het uiterste gaand; niet overdrijvend; je begeerten onder controle hebbend.
  2. weerhouden: verhinderen of ontmoedigen.

3.) Leid geen losbandig seksleven¹

Seks is de manier waarop de mensheid haar eigen toekomst creëert, doordat er kinderen worden geboren en gezinnen worden gevormd. Seks is een bron van veel vreugde en geluk; de natuur heeft dat zo bedoeld om de mensheid te laten voortbestaan. Maar als seks wordt misbruikt, eist dat vaak een zware tol; zo heeft de natuur het blijkbaar óók bedoeld.

3-1. WEES TROUW AAN JE PARTNER.

Iemands voortbestaan kan ernstig geschaad worden door ontrouw van zijn of haar partner. In de geschiedenis en in de kranten zijn volop voorbeelden te vinden van de heftige emoties die door ontrouw worden opgeroepen. “Schuldgevoel” is daarbij nog het minste van alle kwaad. Jaloezie en wraak zijn grotere monsters, want je weet maar nooit wanneer ze de kop zullen opsteken. Het klinkt allemaal wel mooi als men het heeft over “modern zijn”, “niet geremd zijn” en “begrip tonen”, maar al dat gepraat kan verwoeste levens niet weer goedmaken. Een “schuldgevoel” is lang niet zo scherp als een mes in je rug of gemalen glas in je soep.

Bovendien is er nog de kwestie van gezondheid. Als je van je partner geen trouw verlangt, dan stel je je bloot aan ziekten. Men heeft even gedacht dat alle geslachtsziekten waren bedwongen. Inmiddels weten we wel beter. Er bestaan nu zelfs ongeneeslijke vormen van dergelijke ziekten.

De problemen van seksueel wangedrag zijn natuurlijk niet nieuw. Het boeddhisme, de invloedrijke religie uit India, verdween daar in de zevende eeuw. Volgens haar eigen geschiedschrijvers was seksuele losbandigheid in haar kloosters daarvan de oorzaak. In onze eigen tijd zien we ook dat een organisatie, of die nu commercieel is of van andere aard, de mist ingaat als in die organisatie seksuele losbandigheid de overhand krijgt. Gezinnen vallen uiteen door ontrouw, hoe beschaafd hun discussies erover ook mogen zijn.

Toegeven aan een moment van verlangen kan leiden tot levenslang verdriet. Zorg dat dit tot de mensen om je heen doordringt en bescherm je eigen gezondheid en geluk.

Seks is een belangrijke stap op
de weg naar een gelukkig leven en vreugde.
Er is niets verkeerds aan als het
samengaat met trouw
en fatsoen.

  1. losbandig seksleven: gekenmerkt door oppervlakkige, willekeurige seksuele relaties.

4.) Houd van kinderen en help hen

De kinderen van vandaag vormen de beschaving van morgen. Maar als je tegenwoordig een kind op de wereld zet, lijkt het wel alsof je het loslaat in een tijgerkooi. Kinderen kunnen hun omgeving1 nog niet aan; ze hebben daar nog niet echt de middelen voor. Ze hebben liefde en hulp nodig om het te redden.

De opvoeding van kinderen blijft een gevoelige kwestie. Er zijn bijna net zoveel theorieën over hoe je een kind wel of niet moet opvoeden als er ouders zijn. Maar als je het verkeerd doet, kan daar veel ellende uit voortkomen; het kan je zelfs later in je eigen leven nog problemen bezorgen. Sommige ouders proberen hun kinderen net zo op te voeden als ze zelf zijn opgevoed, anderen proberen precies het tegenovergestelde te doen, en er zijn ook veel ouders die vasthouden aan het idee dat je kinderen helemaal vrij moet laten. Geen van deze methoden garandeert succes. De laatste methode is gebaseerd op het materialistische2 denkbeeld dat de ontwikkeling van het kind net zo verloopt als de evolutie3van de mens, en dat “het zenuwstelsel” van het kind op de een of andere onverklaarbare, magische manier zal “rijpen” als het kind ouder wordt; het resultaat zou dan een volwassene zijn die goede morele4 waarden heeft en zich goed gedraagt. Hoewel die theorie gemakkelijk te weerleggen is – kijk maar naar het grote aantal criminelen van wie het zenuwstelsel op de een of andere manier niet “gerijpt” is – heeft zij toch geleid tot een luie manier van kinderen opvoeden die enigszins populair is geworden; de toekomst van de beschaving en je eigen verdere bestaan zijn daar niet mee gediend.

Een kind lijkt wel wat op een onbeschreven blad. Als je er de verkeerde dingen op schrijft, geeft het de verkeerde dingen weer. Maar in tegenstelling tot een blad kan een kind zelf beginnen te schrijven en herhaalt dan gewoonlijk wat er al geschreven stond. Het probleem wordt nog ingewikkelder, want hoewel de meeste kinderen in staat zijn tot heel fatsoenlijk gedrag, komen sommige kinderen ter wereld met een geestelijke afwijking en zijn sommige tegenwoordig zelfs bij hun geboorte al verslaafd aan drugs. Maar zulke situaties komen gelukkig niet zo vaak voor.

We doen er geen goed aan te proberen een kind maar te “paaien” met een overdaad aan speelgoed en andere dingen, of het in de watten te leggen en tegen van alles en nog wat te beschermen; dat kan behoorlijk rampzalige gevolgen hebben.

We moeten ook besluiten wat we proberen het kind te laten worden. Verschillende factoren spelen hierbij een rol: (a) wat het kind in wezen kan worden op grond van zijn of haar aanleg en natuurlijke vermogens; (b) wat het kind graag wil worden; (c) wat wij het kind graag willen laten worden; (d) wat de beschikbare middelen zijn. Maar ongeacht waar je op uitkomt bij dit alles, denk eraan dat het kind zich niet goed zal kunnen redden in het leven als het uiteindelijk niet leert op eigen benen te staan en leert zich heel goed aan morele principes te houden. Anders is het eindresultaat zo goed als zeker een last voor iedereen, ook voor het kind zelf.

Wat onze gevoelens voor een kind ook zijn, we moeten er wel aan denken dat het op de lange duur niet goed zal kunnen voortbestaan als we het niet met beide benen op de weg naar voortbestaan hebben gezet. Het is echt geen toeval als een kind het verkeerde pad opgaat: de samenleving van tegenwoordig is pasklaar om kinderen te laten mislukken.

Het zal enorm helpen als we ervoor kunnen zorgen dat kinderen de leefregels5 uit dit boek begrijpen en ermee instemmen ze te volgen.

Wat meestal wel goed werkt, is gewoon te proberen een vriend te zijn voor het kind. Een kind heeft nu eenmaal absoluut vrienden nodig. Probeer erachter te komen wat de werkelijke problemen van het kind zijn en probeer ze te helpen oplossen, zonder overigens de oplossingen waar het kind zelf mee komt, meteen van tafel te vegen. Observeer kinderen – en dat geldt ook voor baby’s. Luister naar wat kinderen je over hun leven te vertellen hebben. Sta toe dat zij met iets helpen. Als je dat niet doet, raken ze overweldigd door het gevoel dat ze je iets verplicht6 zijn en dat gevoel zullen ze vervolgens weer moeten onderdrukken.

Het zal het kind geweldig helpen als je ervoor kunt zorgen dat het deze weg naar een gelukkig leven begrijpt en ermee instemt, en dat het zich eraan houdt. Dat kan een enorme, positieve invloed hebben op het verdere leven van het kind – en op het jouwe.

Een kind kan zich echt niet redden als het geen liefde krijgt. De meeste kinderen geven de liefde die ze ontvangen weer dubbel en dwars terug.

De weg naar een gelukkig leven bewandelen
betekent ook van kinderen houden en hen helpen,
vanaf hun geboorte
tot aan het begin van hun volwassenheid.

    1. omgeving: wat je om je heen hebt; de materiële zaken om je heen; het gebied waarin je leeft; de levende wezens met wie je samenleeft, en de voorwerpen, ruimten en invloeden waartussen je leeft, dichtbij en verder weg.
    1. materialistische: volgens het idee dat er alleen stoffelijke zaken bestaan.
    1. evolutie: een heel oude theorie die inhoudt dat alle planten en dieren zich ontwikkeld hebben uit eenvoudiger levensvormen en vorm gekregen hebben door hun omgeving, in plaats van te zijn gepland of geschapen.
    1. morele: met betrekking tot het vermogen om goed van kwaad te
      onderscheiden in gedragingen en om vanuit het begrip van dat onderscheid, beslissingen te
      nemen en te handelen.
    1. leefregels: voorschriften of uitspraken die adviezen of opdrachten inhouden
      met betrekking tot één of meer principes of een manier van doen wat gedrag betreft; aanwijzingen die bedoeld zijn als één of meer gedragsregels.
  1. verplicht(ing): de omstandigheid, het feit of de situatie dat je iemand iets verschuldigd bent als vergoeding voor een speciale gunst of dienst die je hebt
    ontvangen.

5.) Toon respect voor je ouders en help hen¹

In de ogen van een kind zijn ouders soms moeilijk te begrijpen.

Er bestaat zoiets als een generatiekloof, maar dat hoeft eerlijk gezegd geen onoverkomelijke barrière te zijn. Als je zwak bent, is het verleidelijk om je heil te zoeken in leugens en uitvluchten en dát is het nu juist waardoor er een muur wordt opgetrokken.

Kinderen zijn best in staat om meningsverschillen met hun ouders bij te leggen. Vóór je een grote mond opzet, kun je minstens een poging doen om de zaak rustig te bespreken. Als een kind oprecht en eerlijk is, kan het niet anders of er wordt naar hem geluisterd. Het is vaak echt wel mogelijk tot een compromis2 te komen,
waardoor er van beide kanten begrip en overeenstemming kan worden bereikt. Het is niet altijd makkelijk om goed met anderen op te kunnen schieten, maar je zou het wel moeten proberen.

Je mag niet over het hoofd zien dat ouders bijna altijd handelen vanuit een sterk verlangen om te doen wat volgens hen het beste is voor het kind.

Kinderen zijn hun ouders dank verschuldigd omdat ze hen hebben grootgebracht – als ze hen inderdaad hebben grootgebracht. Hoewel sommige ouders zo gesteld zijn op hun onafhankelijkheid dat ze geen tegenprestatie willen accepteren, zal er toch vaak een tijd komen dat het de beurt is van de jongere generatie om zorg te dragen voor hun ouders.

Wat er ook gebeurd is, we moeten in gedachten houden dat onze ouders de enige ouders zijn die we hebben. En als zodanig behoren we onder alle omstandigheden respect voor hen te tonen en hen te helpen.

Tot de weg naar een gelukkig leven hoort
ook dat je op goede voet staat met je ouders
of met degenen door wie je bent opgevoed.

    1. respect tonen: achting tonen; met eerbied en hoffelijkheid behandelen.
  1. compromis: het onderling regelen van meningsverschillen waarbij elke partij toegeeft op sommige punten en vasthoudt aan andere, om zodoende gezamenlijk tot overeenstemming te komen.

6.) Geef het goede voorbeeld¹

Ieder mens beïnvloedt een groot aantal andere mensen.2 Die invloed3 kan goed of slecht zijn.

Als je volgens de raadgevingen in dit boek leeft, geef je anderen het goede voorbeeld.

Het kan niet anders of de mensen in je omgeving worden daardoor beïnvloed, wat ze ook zeggen.

Als er mensen zijn die proberen je ervan af te houden, dan doen ze dat omdat ze je eigenlijk kwaad toewensen of omdat ze op hun eigen belang uit zijn. Maar diep in hun hart zullen ze respect voor je hebben.

En op de lange duur zullen je eigen voortbestaanskansen beter worden, omdat anderen door jouw invloed minder gevaar zullen gaan opleveren. En zo zijn er nog andere voordelen.

Onderschat niet het effect dat je op anderen kunt hebben door gewoon de raadgevingen uit dit boek naar voren te brengen en zelf het goede voorbeeld te geven.

Een van de vereisten
op de weg naar een gelukkig leven
is anderen het goede voorbeeld te geven.

    1. voorbeeld: iemand die, of iets wat het waard is te worden nagebootst of nagevolgd; een maatstaf, een model.
    1. beïnvloedt: uitwerking heeft op.
  1. invloed: de uitwerking op iets.

7.) Streef ernaar met de waarheid te leven¹

Verkeerde informatie kan tot gevolg hebben dat we domme fouten maken. Verkeerde informatie kan zelfs verhinderen dat we de juiste informatie in ons opnemen.

We kunnen de problemen van het leven alleen oplossen als we over de juiste informatie beschikken.

Als de mensen om ons heen leugens vertellen, worden we op een koers gezet waarop we fouten maken en waarop onze voortbestaanskansen achteruitgaan.

Verkeerde informatie kan afkomstig zijn uit vele bronnen: van scholen en universiteiten, uit je sociale omgeving en van beroepsgroepen.

Veel mensen willen dat we bepaalde dingen geloven, alleen maar omdat het in hun eigen straatje past.

Dátgene is waar, wat waar is voor jou.

Niemand heeft het recht je informatie op te dringen en je te dwingen die te geloven. Als het volgens jou niet waar is, is het gewoon niet waar.

Trek je eigen conclusies, accepteer datgene wat voor jou waar is en verwerp de rest. Niets is ellendiger dan te moeten leven in een chaos van leugens.

7-1. VERTEL GEEN LEUGENS DIE SCHADE TOEBRENGEN 2

Dergelijke leugens komen voort uit angst, kwade wil of afgunst. Ze kunnen mensen tot wanhoopsdaden brengen. Ze kunnen levens verwoesten. Ze creëren een soort valkuil waarin zowel de leugenaar als zijn slachtoffer terecht kunnen komen. Ze kunnen leiden tot chaos, zowel in persoonlijke relaties als in de samenleving als geheel. Er zijn heel wat oorlogen uitgebroken ten gevolge van leugens.

We moeten leren leugens in de gaten te krijgen en ze van de hand te wijzen.

7-2. LEG GEEN VALSE GETUIGENIS AF.

Er staan aanzienlijke straffen op als iemand onder ede een verklaring of getuigenis aflegt van onware “feiten”; het wordt “meineed” genoemd; er zijn zware straffen aan verbonden.

De weg naar een gelukkig leven
loopt parallel aan de weg naar de waarheid.

    1. waarheid: dat wat overeenkomt met de feiten en observaties; logische antwoorden die je hebt gevonden nadat je alle feiten en gegevens hebt bekeken; een conclusie die gebaseerd is op bewijs en die niet beïnvloed is door eigen wensen, door de een of andere autoriteit of door vooroordelen; een onontkoombaar feit, hoe je er ook maar aan gekomen bent.
  1. leugens: onjuiste beweringen of stukjes informatie die bewust naar voren gebracht worden alsof ze waar zijn; onwaarheden; alles wat bedoeld is om te misleiden of een verkeerde indruk te wekken.

8.) Maak je niet schuldig aan moord¹

Vanaf het begin van de oudheid tot op de dag van vandaag gold bij de meeste volken een verbod op het plegen van een moord; er stonden zware straffen op. Er is aan dit verbod ook weleens een ruimere betekenis gegeven door te zeggen “Gij zult niet doden”, maar volgens een latere vertaling van het betreffende boek hoort er te staan “Gij zult niet moorden”.

Er is een aanzienlijk verschil in betekenis tussen de woorden “doden” en “moorden”. Een verbod om wie of wat dan ook te doden zou zelfverdediging ontoelaatbaar maken; het zou ertoe kunnen leiden dat het ongeoorloofd is een slang onschadelijk te maken die op het punt staat een baby aan te vallen; het zou een volk ertoe verplichten uitsluitend plantaardig voedsel te eten. Je kunt ongetwijfeld heel wat voorbeelden vinden van de problemen die zouden kunnen ontstaan door een verbod om wie of wat dan ook te doden.

“Moord” is echter een heel ander verhaal. Het betekent per definitie: “De door een ander gepleegde onrechtmatige daad van het doden van een (of meerdere) mensen, in het bijzonder als het met voorbedachten rade gebeurt”. Het is duidelijk dat er in deze tijd van gewelddadige wapens maar al te gemakkelijk een moord kan worden gepleegd. We kunnen echter geen normaal bestaan leiden in een samenleving waarin wijzelf of onze familie of vrienden zijn overgeleverd aan de genade van lieden die in het wilde weg mensen om het leven brengen.

Terecht wordt in de samenleving de hoogste prioriteit gegeven aan het voorkómen en bestraffen van moord.

Er zijn domme, kwaadwillige en krankzinnige mensen die proberen hun echte of ingebeelde problemen op te lossen door te moorden. En van sommigen is het bekend dat ze ook zonder enige reden aan het moorden slaan.

Steun ieder programma dat bewezen heeft effectief te zijn bij de aanpak van deze bedreiging van de mensheid, en zet je daarvoor in. Je eigen leven zou er weleens van af kunnen hangen.

Moorden of vermoord worden, of je het nu zelf bent
of je vrienden of familieleden, hoort niet thuis op de weg
naar een gelukkig leven.

  1. moord: de door een ander gepleegde onrechtmatige daad van het doden van één of meer mensen, in het bijzonder als het met voorbedachten rade gebeurt (met het plan om het te doen, vóórdat men het doet).

9.) Doe niets wat onrechtmatig is

“Onrechtmatige daden” zijn daden die op grond van officiële reglementen of wetten verboden zijn. Wetten en reglementen worden geformuleerd door bewindvoerders, wetgevende instanties en rechters. Doorgaans worden ze vastgelegd in wetboeken. In een goed geregelde samenleving worden ze uitgegeven en algemeen bekendgemaakt. In een onduidelijk geregelde samenleving – waarin vaak ook veel criminaliteit heerst – moet je een advocaat raadplegen of er speciaal in geschoold zijn om alle wetten te kennen: in een dergelijke samenleving wordt ook nog eens gezegd dat “onbekendheid met de wet geen excuus is als je de wet overtreedt”.

Het behoort echter wel degelijk tot de verantwoordelijkheden van ieder lid van de samenleving, jong of oud, om te weten wat er in die samenleving wordt verstaan onder een “onrechtmatige daad”. Je kunt dat te weten komen door het aan anderen te vragen; er zijn ook bibliotheken waar je het kunt opzoeken.

Als je niet gehoorzaamt aan een alledaags gebod, zoals “ga naar bed”, wordt dat natuurlijk niet gezien als een “onrechtmatige daad”. Een onrechtmatige daad is een daad die ertoe kan leiden dat je wordt bestraft door de gerechtelijke instanties en de gemeenschap – je kunt aan de schandpaal worden genageld1 door de propagandamachine2 van de gemeenschap, je kunt beboet worden en zelfs gevangen worden gezet.

Als iemand iets doet wat onrechtmatig is, of het nu gaat om een onbeduidend of een ernstig feit, stelt hij zich bloot aan tegenacties van de gemeenschap. Het maakt niet uit of je wel of niet betrapt wordt; als je iets doet wat onrechtmatig is, maak je jezelf kwetsbaar.

Bijna elk waardevol doel dat je nastreeft, kan met volkomen rechtmatige middelen bereikt worden.

De “onrechtmatige” weg is een gevaarlijke en tijdrovende sluiproute. De zogenaamde “voordelen” die je dacht te kunnen behalen door het plegen van een onrechtmatige daad, blijken meestal de moeite niet waard te zijn.

De gemeenschap en de overheid gaan doorgaans te werk als een tamelijk gedachteloos apparaat. Ze bestaan en functioneren op basis van wetten en wetboeken. Ze zijn erop ingericht om met harde hand, via hun eigen kanalen, onrechtmatige daden de kop in te drukken. Als zodanig kunnen ze een onverzoenlijke3 vijand zijn die onvermurwbaar4 is ten opzichte van “onrechtmatige daden”. Of iets terecht of onterecht is, telt niet mee als je te maken krijgt met wetten en wetboeken. Alleen de wet telt.

Als je weet of merkt dat de mensen om je heen “onrechtmatige daden” plegen, behoor je al het mogelijke te doen om hen daarvan af te brengen. Ook al ben je zelf niet medeplichtig, toch kun je er onder te lijden hebben. De boekhouder van het bedrijf vervalst bijvoorbeeld de boeken. Door de opschudding die daaruit voort kan komen, kan het bedrijf failliet gaan en kun je je baan kwijtraken. Door dat soort gebeurtenissen kunnen je eigen voortbestaansmogelijkheden sterk worden beïnvloed.

Van welke groep je ook deel uitmaakt, dring erop aan dat de eventuele wetten waaraan die groep onderworpen is, in een eenvoudige en duidelijke vorm worden gepubliceerd, zodat het mogelijk is om die te kennen. Als er langs politieke weg wettelijk toegestane pogingen worden ondernomen om de wetten die voor die groep gelden, te vereenvoudigen, te verduidelijken en te ordenen, geef daar dan je steun aan. Houd je aan het principe dat alle mensen voor de wet gelijk zijn. In de tijd en de omstandigheden waarin dat principe naar voren werd gebracht – de dagen van een tirannieke5 aristocratie6 – was het een van
de grootste sociale verbeteringen in de geschiedenis van de mensheid; dit principe mag niet uit het oog worden verloren.

Zie erop toe dat zowel kinderen als volwassenen op de hoogte worden gesteld van wat “rechtmatig” en wat “onrechtmatig” is, en laat merken, al is het maar door je wenkbrauwen te fronsen, dat je “onrechtmatige daden” afkeurt.

Ook al worden degenen die ze begaan misschien niet “gepakt”, toch komen ze zwakker te staan tegenover de macht van de gemeenschap.

De angst dat iemand “erachter zal komen”
gaat niet samen
met de weg naar een gelukkig leven.

    1. schandpaal, aan de schandpaal worden genageld: in het openbaar belachelijk
      gemaakt, geminacht of beledigd worden.
    1. propaganda: het verspreiden van ideeën, informatie of geruchten om je eigen zaak te bevorderen en/of die van een ander te schaden, meestal zonder acht te slaan op de waarheid; het verspreiden van leugens naar de pers of radio en tv, zodat wanneer iemand berecht moet worden, hij schuldig bevonden zal worden; het valselijk beschadigen van iemands reputatie, zodat er niet meer naar hem geluisterd zal worden. (Een propagandist is een persoon of een groep die propaganda maakt, samenstelt of verspreidt.)
    1. onverzoenlijke: onmogelijk te kalmeren of naar de zin te maken; genadeloos, onverbiddelijk.
    1. onvermurwbaar: strikt; niet toegeeflijk; onverzettelijk; iets wat niet meegeeft;
      vasthoudend; verwerping van iedere andere mening; voor niets zwichten.
    1. tirannieke: gebruik makend van wrede, oneerlijke en absolute macht; verpletterend, onderdrukkend; hardvochtig; hard.
  1. aristocratie: een regering van enkelen met bijzondere privileges, rangen of
    posities; heerschappij van de elite die zichzelf boven de algemene wetten stelt; een groep mensen die door afkomst of positie “boven alle anderen staan” en die voor anderen wetten kunnen maken of laten gelden, maar van zichzelf vinden dat ze boven die wetten staan.